37
Farma-Sfeer 167
Oktober 2011
Meer dan een huidaandoening
Psoriasis wordt tegenwoordig algemeen beschouwd als een auto-
immuunziekte. Bij dit soort ziekten keert het immuunsysteem zich
tegen het lichaam van de patiënt zelf. De witte bloedcellen keren
zich niet enkel tegen de huid maar veroorzaken soms ook ontsteking
in andere organen. Ook de gewrichten kunnen worden aangetast
en dit kan aanleiding geven tot psoriatisch reuma (20% van de pso-
riasispatiënten). Psoriasis treft overigens ook ongeveer 10% van de
patiënten die lijden aan een chronische darmontsteking (ziekte van
Crohn of colitis ulcerosa).
Stress, uitlokkende factoren
De precieze oorzaak van psoriasis is nog niet volledig duidelijk.
Maar we weten wel dat genetische aanleg een rol speelt. Als één
van de ouders, een broer of zus aan psoriasis lijdt, bedraagt het
risico om zelf ook de ziekte te krijgen 15%. Als beide ouders psori-
asis hebben, loopt dit risico op tot 50%. Maar om een opstoot van
de ziekte uit te lokken, moet de genetische aanleg voor psoriasis
worden gestimuleerd door omgevingsfactoren. Een goed bekende
vorm van psoriasis is psoriasis die optreedt na een streptokokken-
angina. Ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen of stress
kan psoriasis uitlokken of verergeren (een effect dat duidelijk is
aangetoond voor lithium, bètablokkers, middelen tegen malaria en
interferon). Daarnaast is de ziekte als dusdanig ook soms een bron
van stress. Er kan dus een vicieuze cirkel ontstaan die de ziekte
in stand houdt of nog verergert. Deze cirkel kan enkel worden
doorbroken door de letsels, maar ook de onderliggende oorzaak,
intensief te behandelen.
Stapsgewijze behandeling
De behandeling biedt de patiënt verlichting en houdt de ziekte
onder controle. Elke behandeling dient langdurig en regelmatig te
worden toegediend, stapsgewijs te verlopen en streng te worden
opgevolgd. Bij elke opstoot is het essentieel om de dermatoloog te
consulteren, die de behandeling eventueel zal aanpassen.
Crèmes, zalven, lotions en emollientia maken deel uit van de lijst
van topische behandelingen, de eerste stap in de behandeling. Met
keratolytica kunnen huidschilfers worden verwijderd, vitamine A-
en D-analogen helpen om de celvernieuwing te remmen. Dermo-
corticoïden gaan de ontsteking tegen. Clobetasol, een heel sterk
dermocorticoïde, wordt voorgeschreven in verschillende galenische
vormen (crème, lotion en schuim) voor de behandeling van inflam-
matoire psoriasisletsels. Schuim is een bijzonder actieve galenische
vorm voor de behandeling van psoriasis van de hoofdhuid. Der-
mocorticoïden van klasse 2 (bètamethason, diflucortison) worden
eveneens voorgeschreven voor de behandeling van inflammatoire
letsels. Ze worden geformuleerd als zalf (droge huid), crème (ploo-
ien) of lotion (hoofdhuid) en de dosis bedraagt één applicatie per
dag. Vaak worden ze gecombineerd met salicylzuur of met vitamine
D3-derivaten. Vitamine D3-derivaten hebben een proliferatieve en
immunomodulerende werking. Het is belangrijk om de patiënt er op
te wijzen dat ze pas beginnen te werken na 2 weken. De optimale
Emollientia: vrienden voor het leven!
Ongeacht de ernst van de ziekte of de voorgeschreven
behandeling moeten patiënten regelmatig emollientia
aanbrengen. Het gebruik van emollientia is in alle gevallen
zeer nuttig. Ze kunnen worden gebruikt op elke leeftijd, ze
hydrateren en kunnen psoriasis verbeteren door de epidermale
celvernieuwing tot 50% te verminderen. De PASI (Psoriasis
Area Severity Index) is met 60% verbeterd ten opzichte van
placebo in studies naar lokale behandelingen. Emollientia
moeten worden aangebracht op een schone en licht vochtige
huid door het product zacht en langdurig in te masseren. Als
de patiënt letsels vertoont op het gezicht is het belangrijk om
een perfecte hygiëne toe te passen (`s morgens en `s avonds
reinigen) en dagelijks (of zelfs meerdere keren per dag als de
patiënt een heel droge huid heeft) een hydraterende crème
aan te brengen. Het gezichtstoilet kan worden afgewerkt door
thermaal water te verstuiven: dit helpt huidschilfers losweken
en kalmeert roodheid. Men mag evenwel niet vergeten om
de huid zachtjes droog te deppen met een doekje. Bij het
nemen van een bad moet men geparfumeerde, schuimende
gels vermijden en de voorkeur geven aan lichaamsoliën die
het badwater zachter maken. Te hard water kan de huid
extra irriteren. Keratolytische shampoos zijn aangewezen om
psoriasis van de hoofdhuid te verminderen en te behandelen.