Membrana Ba¤l> Organeller
Granüllü endoplazma retikulumu (rER): Hücre d>fl>na sal>nacak proteinlerin
sentezi. Ribozomlarla kapl>d>r.
Düz yüzlü endoplazma retikulumu (sER): Steroid sentezi (adrenal korteks ve
testisler). Kalsiyumu depolar (iskelet ve kalp kas>). Lipid ve glikojen metabolizmas>
(karaci¤er).
Golgi: Proteinlerin posttranslasyonel modifikasyonu ve paketlenmesi (glikopro-
teinlere oligosakkaridleri ve proteoglikanlara sülfat gruplar>n> ekler). Lizozom üre-
timi.
Mitokondriyon: Krebs siklusu ve oksidatif fosforilasyon ile ATP üretimi. <ç ve d>fl
membrana sahiptir. Kendi siklik DNA's> vard>r. Eritrositlerde yoktur.
Lizozomlar: Mikroorganizmalar>n veya di¤er hücresel komponentlerin çeflitli
hidrolitik enzimlerle sindirilmesinde görev yapar. Golgi aparat> taraf>ndan üretilir.
Peroksizomlar: H
2
O
2
'nin çeflitli oksidatif enzimlerle (katalaz ve peroksidaz) ile
eliminasyonu.
Endozomlar: Fagositoz sonucu oluflmufl veziküller.
Membrana Ba¤l> Olmayan Organeller
Mikrotübüller: Hücre iskeletine destek, intraselüler transport ve hücre hareketi
sa¤lar. Tubulinden oluflur.
Aksoneme: Silia ve flagellada bulunan, "9+2" paterninde düzenlenmifl, özel bir
mikrotübül grubu.
Sentrioller: Mikrotübül organizasyonu sa¤lar. Mitoz s>ras>nda mitotik "spindle'lar>n"
uçlar>n> oluflturur.
Filamentler
Mikrofilamentler (aktin, myozin vb): Kas kas>lmas>nda önemlidirler. Hücre
hareketi veya sabitlenmesini sa¤larlar.
tini desteklerler.
Ribozomlar: Hücre içinde kullan>lacak proteinlerin sentezi. rRNA ve proteinden
oluflur.
Çekirdek
Çekirdek zar>: <ç ve d>fl plazma membranlar>ndan oluflur.
Nukleoplazm: Nukleusdaki temel yap> maddesi.
Kromatin: DNA ve protein (histonlar) kompleksi.
Ökromatin: Gevflek kromatin. Nükleer aktiviteyi gösterir.
Heterokromatin: Yüksek derecede yo¤unlaflm>fl kromatin.
Çekirdekçik: rRNA sentez yeri. Zars>zd>r.
Barr cisimci¤i: Sadece kad>nlar>n hücrelerinde bulunan bask>lanm>fl X kromo-
zomu. Nükleer membrana komflu, yo¤un kromatin kitlesi fleklinde görülür. Varl>¤>
(veya yoklu¤u) cinsiyetin belirlenmesinde kullan>l>r.
Hücre Yüzey Farklanmalar>
Mikrovillus: Ço¤u epitel hücrenin apikal yüzeyinde bulunan, çeflitli uzunluklar-
da, parmak fleklindeki yap>lar. S>v> emilimi ve transportu için daha fazla yüzey alan>
sa¤lar.
Sterosiliya: Sadece epididimis ve iç kula¤>n duyusal hücrelerinde bulunan, çok
uzun mikrovilluslar.
Siliya: Hücre zar> üzerinde maddelerin yer de¤ifltirmesi ya da hareketi için
kullan>yan k>sa tüy benzeri yap>lar. Senkron paternde, dalga hareketi yaparlar.
Flagella: Lokomosyanda kullan>lan uzun, kamç> fleklindeki yap>lar. sadece spermatozada bulunur.
157
GENEL H
ANATOM