background image
1. Epilepsi: Tan>mlar ve Arka plan 17
Depolarizasyon bloku yan> s>ra bu mekanizmalar>n nöbetin sonlanmas> ve pos-
tiktal dönemde EEG'deki voltaj supresyonundan sorumlu oldu¤u varsay>l-
maktad>r. Ancak, bu düflünceyi destekleyen az say>da çal>flma mevcuttur. fiekil
1-6'da görüldü¤ü gibi, nöbetlerin sona ermesi nöron veya nöronal a¤da inhibi-
tor döngülerin aktivasyonu ile; hücre d>fl> K
+
'da azalma gibi çeflitli ekstrasellü-
ler ortam de¤ifliklikleri ile; veya hücre içi Ca
++
'un eliminasyonu ile olabilir.
Deneysel hayvan modellerinde antikonvülzan özellik gösteren norepinef-
rin veya adenozin gibi endojen ajanlar>n da konvülsiyonlar> durdurmada yer
ald>¤>na dair baz> kan>tlar mevcuttur. Nöbetlerin sonunda locus ceruleus-kor-
tikal norepinefrin sistemi aktive olur, hücre d>fl>nda adenozin artar ve sonuç
olarak eksitasyon azal>r.
B. Nöronal A¤lar ve Özel Nöbet Tipleri
Epilepsi belirgin bir flekilde hücre seviyesinde bafllamas>na karfl>n, epilepsinin
bir nöron a¤> bozuklu¤u oldu¤u ak>lda tutulmal>d>r. Nöron a¤lar>n>n önemi
özellikle parsiyel ve absans nöbetlerde daha belirgindir.
1.Parsiyel Nöbetler ve Ateflleme Modeli
Bölüm VI.A.1'de tarfl>lan penisilin modeli sayesinde epileptik oda¤>n geliflme-
si konusunda bir çok bilgi edinilmifltir. Ancak atefllenen model ile özellikle
parsiyel nöbetlerde epileptogenez s>ras>nda nöron a¤lar>ndaki de¤ifliklikler
daha iyi ayd>nlatabilir. Ateflleme bafllang>çta beyinin herhangi bir bölgesine
subkonvülsif bir elektriksel uyar>n>n arka arkaya verilerek EEG nöbetlerinin
(deflarj sonras>) oluflturulmas> ve giderek artt>r>larak, sonunda jeneralize bir
nöbetin elde edilmesine dayan>r. Atefllemeyi bafllatmada en çok elektriksel
uyar>lar kullan>lmakla birlikte, pentilentetrazol, flurotil lidokain, kokain ve
pikrotoksin gibi epileptojenik ajanlar>n veya kolinerjik ajanlar>n tekrarlanan
uygulamalar> ile de jeneralize nöbetler oluflturulabilir. Duyarl>l>k artt>ktan
sonra etki uzun sürelidir ve hayvan>n atefllenmifl oldu¤u ifade edilir. Ateflle-
me orjinal ateflleyici ajanla s>n>rl> de¤ildir, di¤er ateflleyici ajanlar ile de nöbet
oluflabilmesi olanakl> hale gelir. Ateflleme son zamanlarda parsiyel epilepside
hayvan modelleri için yayg>n olarak kabul edilmektedir.
Ateflleme modelinde parsiyel nöbetlerin geliflimine yol açan üç mekaniz-
ma vard>r. yon artm>flt>r. Bu da dentatusta hippokampus içine eksitatör girdinin (input)
artt>¤>n> düflündürür. ve eden hiler nöronlarda kay>p olmas>d>r. Bu hiler nöronlar>n kayb> dentat
granül hücrelerinde inhibisyon kayb>na, hippokampal eksitasyonda ise art>fla
yol açar. Atefllemede üçüncü mekanizma granül hücre-eksitatör hücre ç>kt>-
s>nda (output) sinaptik reorganizasyondur. Atefllemeden sonra, geriye, denta-
tusun iç moleküler tabakas>na do¤ru granül hücre aksonlar>nda (yosunsu lifler)
aberran büyüme görülmüfltür. Histokimyasal bir teknik olan Timm metodu ile
tomucuklanan yosunsu-lif aksonlar> görülebilir. Timm metodunda yüksek
çinko içeri¤i nedeniyle yosunsu-lif aksonlar> seçici olarak boyan>r. Yosunsu lif-
lerin nörotransmitterleri ön planda glutamat oldu¤u için bu aberrant sinaptik