background image
Hasta Olmak
146
ayakta uyuyabilseydim") (2). Doktorlarin salikla ilgili gösterdikleri davrani-
lari (örn. beslenme ve egzersiz) açiklamalari hastalari da bu davranilarla ilgili
olarak motive edebilmektedir (3). Psikoterapistlerin hastalara kiisel özellikleri
ile ilgili (örn. dini inanilari ve medeni durumlari) açiklamalarda bulunmalari
da aratirilmi olup halen tartimali bir konu olarak görülmektedir. Bir psiko-
terapistin hamilelii örnein, çok çeitli psikolojik tepkileri açia çikarabilir
(4). Psikoterapide doktor-hasta ilikileri, aktarim ve kari aktarim çok önemli
olabilir. Salii bozulmu hekimler (örn. uyuturucu kullananlar) dikkat çek-
milerdi, çünkü bu tür rahatsizliklar potansiyel olarak hastalarin bu hekim-
lerden ideal tibbi hizmet almalarini engelleyebilir (5). Ancak hekimlerin ciddi
veya potansiyel olarak öldürücü olabilecek hastaliklarini ya da bariz olan tibbi
sorunlarini açiklamalari ­
yani doktor-hasta ilikisinin istikrarini bozabilecek
daha hassas konular- nispeten aratirilmami olarak durmaktadir. Bir kii ile
ilgili tibbi bilgi o kiinin kendini ve dier insanlarin onu nasil gördüünü ne
ekilde etkilemektedir? Erving Goffman'in The Presentations of Self in Everyday
Life (Günlük Yaamda Benliin Sunumu)
adli kitabinda açikladii üzere, her
birimiz her gün sahnede rol alan oyuncular gibi bakalarinin bizi nasil gördü-
ünü kendimiz belirleriz (6).
Hastaliin yerindekilere Açiklanmasi: Artilarla Eksileri Tartmak
Hasta hekimler ve meslektalari yalnizca bu doktorlarin çaliip çalimayaca-
i ile ilgili olarak deil, ayni zamanda hastaliklarini tartiip tartimayacaklari
ve ne ölçüde tartiacaklari konusunda da fikir ayriliina dümülerdi. Ortaya
2x2'li çizelge halinde özetlenebilecek dört senaryo çikmiti, bu senaryolar has-
ta doktorun hastalii ile ilgili konumak istedii ve istemedii ve meslektala-
rinin da öyle yapip yapmadii eklindeydi. Bu dört senaryo (1) her iki tarafin
da hastaliktan bahsetmek istedii; (2) hasta doktorun konumak istemedii
halde meslektalarinin ya da personelin konumak istedii; (3) hasta heki-
min konumak istedii halde meslektalarinin istemedii; ve (4) her iki tarafin
da bu konuda konumak istemedii durumlardi. Bu dört temel kalip hasta
doktorun meslektalarinin hastaliini bildiini bilip bilmedii (yani bunun bir
söylenti olduu); ve meslektalarinin hasta hekimin onlarin hastalii bildiini
bilip bilmediini bilip bilmedikleri (yani hasta hekim kendisi hakkinda ko-
nuulduundan haberdar olup olmadii) eklinde daha ileri biçimler alabil-
mekteydi. Bazen meslektalar hastalii bilse de bundan nasil bahsedeceklerini
bilemiyorlardi.
Birçok doktor "dierleri sen söylemedikçe hasta olduunu bilmezler" lafi-
na, yani onlara o denli yikici gelen yaadiklari bu travmanin dierlerine tama-
miyla görünmez oluuna çok airmilardi.