background image
Atlas ve aksis birinci ve ikinci servikal
omurlar olup her ikisi de atipiktir. Bunlar bir-
birlerine ve kafatas> ile di¤er servikal omurla-
ra kranioservikal ligamanlar>n çok katmanl>
bir kal>b> ile ba¤lanm>fllard>r (Levha 12 ve 13).
Atlas (bu isim dünyay> omuzlar> üzerinde
tafl>yan mitoloji kahraman>na izafeten veril-
mifltir) kafatas> küresini tafl>r. Bu omur bir
gövde yerine iki lateral kütleye sahip k>sa bir
ön ve daha uzun bir arka yaydan oluflan bir
halka fleklindedir. Bu omura ait vertebral fora-
men
görece genifltir.
Ön yay hafifçe e¤rilmifl olup önde orta hat
üzerinde bir tüberkül ile arkada orta hat üze-
rinde aksisin densi ile eklem yapan bir fasete
sahiptir.
Lateral kütleler üst ve alt eklem fasetleri ile
yatay prosessuslar gösterir. Üst artiküler faset-
ler
içbükey ve oval biçimde olup (ço¤u kez or-
tas> büzgülü veya sekiz fleklinde) oksipital
kondilleri almak için s>¤ çanaklar veya fovea-
lar halinde yukar> ve içeri do¤ru yöneliktir.
Kafa sallama hareketi esas olarak bu atlanto-
oksipital eklemler sayesinde gerçekleflir. Alt
artiküler fasetler
hemen hemen yuvarlak ve ha-
fifçe içbükey olup afla¤>ya ve hafifçe medial
ve arkaya bakar; bunlar aksisin üst artiküler
fasetleri ile eklem yapar. Yatay prosessuslar>n
her biri, vertebral artere ait bir delik taraf>n-
dan delinmifl olup yanlarda epeyce öteye
uzand>klar>ndan mandibüla köflesiyle masto-
id prosessus aras>ndan derin palpasyon yap>l-
mas> halinde kolayca hissedilebilirler. Bunlar
bafl>n dönme hareketlerine kat>lan kaslar>n
baz>lar> için yap>flma noktas> ve kald>raç kolu
sa¤lar. Her lateral kütlenin anteromedial yü-
zünde, atlas>n yatay ligaman>n>n ba¤lanaca¤>
küçük bir tüberkül bulunur.
Arka yay ön yaya göre daha fazla e¤rilmifl
olup rudimenter bir spina olan küçük bir arka
tüberkül
e sahiptir. Her üst artiküler fasetin he-
men arkas>nda vertebral arter ile birinci servikal spi-
nal sinire ait s>¤ bir hendek bulunmakta olup söz ko-
nusu sinir arter ve kemik aras>nda yer almaktad>r.
Aksis veya ikinci servikal omurun gövdeden yu-
kar> do¤ru uzanan difle benzer bir uzant>s> veya
densi bulunmaktad>r. Dens asl>nda, atlas ve atlasa
üstten bitiflik olan kafatas>n>n çevresinde dönme ha-
reketleri yapabilece¤i bir flaft yapmak için aksisle
birleflmek üzere atlastan ayr>lm>fl olan atlas>n göv-
desidir. Bunun ön yüzünde, atlas>n ön yay>n>n arka-
s>nda yer alan fasetle eklem yapacak oval bir ön fa-
set
, arka yüzünün daha alt k>sm>nda ise atlas>n yatay
ligaman>ndan küçük bir bursa ile ayr>lm>fl daha kü-
çük bir arka faset bulunmaktad>r. Densin apeksi api-
kal ligaman>n alt ucuna ba¤lanm>fl olup alar liga-
manlar ise bunun her iki yan>na yap>flm>flt>r.
Aksisin gövdesinde, üçüncü servikal omurun an-
terosuperior kenar> üzerine oturan alt duda¤a ben-
zer bir ç>k>nt> bulunmaktad>r. Gövdenin ön yüzeyi,
longus kolli kaslar>n>n fleritlerine ait hafif çöküntü-
lerle birbirlerinden ayr>lm>fl median bir tepe göste-
rir. Gövdenin posteroinferior s>n>r> daha az belirgin
olup buraya tektorial membran ve posterior longitü-
dinal spinal ligaman yap>flm>flt>r.
Pediküller ve laminalar kal>n ve güçlü olup lami-
nalar kuvvetli ve ucu çatallanm>fl spinal prosessusa
ba¤lanm>flt>r. Aksisin vertebral forameni atlasa ait
olandan bir miktar daha dard>r. Gövdenin her iki
yan>nda üst ve alt artiküler ve yatay prosessuslar
bulunur. Artiküler prosessuslar üstteki çiftin alttaki
çifte göre daha önde yer almas> nedeniyle denge-
lenmifl haldedir. Bunlar kendilerine bitiflik olan at-
las ve üçüncü servikal omurun prosessuslar> ile ek-
lem yapar. Yatay prosessuslar atlasa ait olanlardan
daha k>sa ve küçük olup bunlar>n foraminalar>, içer-
dikleri vertebral arterler ve sinirlerin daha genifl bir
mekana sahip olan atlas>n yatay foraminas>na ko-
layl>kla geçebilmeleri için superolateral yönde e¤il-
mifltir.
BÖLÜM
I
LEVHA
10
12
C
Atlas ve Aksis
Atlas ve Aksis
Ön tüberkül
Ön arkus
Yatay
prosessus
Yatay delik
Üst
artiküler faset
Vertebral artere ait oluk
Arka tüberkül
Arka arkus
Ön tüberkül
Ön arkus
Alt
artiküler
faset
Atlas
(alttan görünüfl)
Aksis
(posterosuperior görünüfl)
Lateral
kütle
Dens için artiküler
faset
Dens
Ön artiküler
faset
Gövde
Alt artiküler
faset
Dens
Arka
artiküler
faset
Spinal
prosessus
Üst artiküler
faset
Atlas (C!)
Aksis (C2)
C3
Üst servikal omurlar
(posterosuperior görünüfl)
C4
Üst artiküler
faset
Yatay
prosessus
Arka arkus
Arka tüberkül
Atlas
(üstten görünüfl)
Aksis
(önden görünüfl)