v
1953'te Chicago Üniversitesi'nde intern iken, Dr. Frank Netter taraf>ndan
haz>rlanm>fl, bugün dünyaca ünlü olan Netter Koleksiyonu flaheserinin ilk kop-
yalar>ndan birini edinmifltim. Konusu, muhteflem bir 13 bask>dan sonra flimdi-
lerde yenilenmifl ikinci bask>s> yap>lan "Sinir Sistemi" idi. Arkadafllar>m ve ben
ve 35 y>ld>r bizden sonraki jenerasyondaki hekimler, çizimlerdeki ustal>k ve an-
lafl>l>rl>¤a hayret ettik. Ola¤anüstü olan, k>sa fakat anlafl>l>r bir dilde yaz>lm>fl
olan bir metinle karfl>laflt>r>ld>¤>nda, 3 boyutlu yap>lar>n karmafl>k tan>m>n> ve
anlamakta zorland>¤>m>z karmafl>k iliflkilerini inan>lmaz bir aç>kl>k ve ustal>kla
tan>mlayabilmesiydi. Bir dahinin eserine bakt>¤>m>z için, kendisinin her fleyi
tüm aç>kl>¤> ile gördü¤ü ve bizden de ayn> aç>kl>kla görmemizi isteyebilece¤i
için, içimizde küçük bir flüphe vard>. Tüm dünya gibi biz de sonraki bölümleri
bekledik ve gelen 6 cilt bizi hayal k>r>kl>¤>na u¤ratmad>. 1954'te Üreme Sistemi,
1957'de Sindirim Sistemi, 1965'te Endokrin Sistemi, 1969'da Kalp, 1973'te Böbrekler,
Üreter ve Mesane, 1979'da Solunum Sistemi bas>lm>fl ve hepsi de ayn> dikkate de-
¤er yetenekle, anatomi, embriyoloji, fizyoloji, patoloji ve klinik evrelerini yeter-
li detaylarla ve ola¤and>fl> bir aç>kl>kla göstermifl, her konu için temel ö¤retici
ve referans kitab> olmufltur. Geçen 35 y>l içinde Netter çizimlerinin t>p fakülte-
lerinde derslerde veya uygulamal> e¤itimde, ihtisas döneminde kaç kere kulla-
n>ld>¤>n>, flekillerin dünyada kaç kopyas>n>n ç>kar>ld>¤>n> merak ediyorum.
Eminim ki bu say> bu esere aziz bir varl>k gibi sahip olan doktorlar, bilgi aray>-
fl> ile veya bilimsel çal>flmalar>n>n bir parças> olarak defalarca okuyanlar ile kat
be kat artm>flt>r.
Yeri gelmiflken, Ortopedist, Romatolog, Fiziyatrist ve bu konularla ilgili
konnektif doku hastal>klar> ile ilgilenen meslektafllar>m ad>na bir hayal k>r>kl>-
¤>m> belirtmek isterim. 1 ve 4. ciltlerdeki baz> bölümler haricinde, t>p dünyas>n-
da, bu büyük çal>flman>n d>fl>nda bu konularla ilgili çok az ö¤retici atlas bulun-
maktad>r. Bu nedenle ihtisas yapan arkadafllar 8. cilt olan Kas-iskelet Sistemi ki-
tab>n> büyük bir heyecanla bekliyorlar. Ayr>ca bütün içeri¤ini, muhteflem çi-
zimleri ve metnini göz önünde bulundurarak, beklemeye de¤er bir eser oluflu-
nun d>fl>nda, bahsi geçen üç konuyu da kapsamas> aç>s>ndan, bunun, yazar>n
flimdiye kadar yapt>klar>n>n en iyisi oldu¤unu düflünüyorum. Dr. Frank Netter
sadece yapmakla kalmam>fl, daha önce yapt>klar>ndan da iyisini yapm>fl.
Kas-iskelet Sistemi Dr. Netter'in en ra¤bet gören projelerinden birisidir. Seçi-
len konular>n her biri, ayr> ciltlerde incelenme ihtiyac> gerektiren ve belki de ne-
yi inceleyece¤ini bilen bir ustan>n dehas>n>n en önemli göstergesidir. Her bölü-
mün çeflitli konular> ve birçok durumu içerdi¤i düflünülürse (yazar>n konular>
ba¤lamadaki ustal>¤>), anatomi ve fizyolojinin (metabolik rahats>zl>klar da da-
hil olmak üzere) 1. Bölümde 214 K>s>m olarak bulunmas> flafl>rt>c> de¤ildir. Kon-
jenital ve geliflimsel bozukluklar 118, neoplazmalar 34, romatizmal bozukluklar
60, eklem protez ameliyatlar> 41 (Bölüm 1 ve 2 de), yaralanmalar 182, infeksi-
yonlar 20, vasküler rahats>zl>klar 30 ve rehabilitasyon 20 Levha ile yer alarak
bölümü oluflturur. Toplayacak olursak, 715 eder ki, bu da Dr. Netter için muh-
teflem bir performanst>r. Bu say>ya metinleri de eklersek 8. cildin üç bölümü uz-
manlar için k>sa zamanda klasik bir t>p kitab> haline gelecektir.
8 cildin neden bu kadar çok K>s>m gerektirdi¤ini ve di¤er konulara oranla
neden bu kadar çok metin içerdi¤ini merak edenler olabilir; cevap bana göre
aç>kt>r. Kas-iskelet sistemi vücudumuzun hareketini ve kavray>fl>n> sa¤layan
destekleyici ve koruyucu birimleri içerir. Sistemdeki dokular, undiferansiye
fibröz destek zarlar>ndan (membran), kemiklerin ve eklemlerin ola¤anüstü kar-
mafl>k organ sistemlerine ve ayak baflparma¤> ve birinci servikal vertebra gibi
farkl> anatomik yap>lara kadar de¤ifliklik gösterirler. Travma ne kadar kemik-
ler ve eklemlerle ilgili ise, metabolik kemik hastal>klar> da endokrin ve renal sis-
temleri; genetik bozukluklar>; di¤er çoklu organ sistemlerini; artritleri; immü-
noloji ve internal metabolizma sistemlerini ve neoplazmalar> içeren onkolojiyi
kapsar. Bütün bu konular> bu muhteflem ciltte ve bilim dünyas>nda bir araya
getiren anatomik yap>lard>r ve belki de daha do¤rusu ba¤ doku kimyas>n>n
tüm altyap>s>n>n, t>p mühendisli¤i ve madde biliminin Dr. Netter taraf>ndan
her bölümde çok güzel ve anlafl>l>r olarak birlefltirilmesidir.
1953'ten beri Frank Netter'in 8. cildini benimle birlikte bekleyen kas-iskelet
sistemi ile ilgilenen tüm ö¤rencilerin, doktorlar>n ve pratisyenlerin hayal k>r>k-
l>¤>na u¤ramayaca¤>n> düflünüyorum.
D
R
. H
ENRY
J. M
ANK
>
N
Boston, Temmuz 1987
Girifl