neden olur (Levha 2). Bezin büyümesine neden olan
faktörler ve kalsiyumun bask>lay>c> etkisinin kayb>-
n>n nedeni bilinmemektedir. Vakalar>n %85'inde sa-
dece tek paratiroid bezi büyür (adenom), %15'inde
dört bez de büyümüfltür (hiperplazi). Bu iki patolojik
hiperparatiroidi tipinin benzer klinik belirtileri var-
d>r ve sadece cerrahi ile ay>rt edilebilir. Paratiroid
karsinoma, hastalar>n %1'inden az>nda meydana ge-
lir ve fliddetli hiperkalsemi s>kl>kla bafllang>ç semp-
tomudur.
ba¤>rsaktan kalsiyum absorpsiyonunun sonucudur.
PTH ayn> zamanda fosfat>n renal tübüllerden reab-
sorbpsiyonunu da azalt>r ve orta ila fliddetli hiperpa-
ratiroidide serum fosfat seviyesi düfler, hastal>¤>n ha-
fif formunda serum fosfat seviyesi s>kl>kla normaldir.
yinin yüksekli¤inin sonucudur. Kemikte PTH, kemi-
¤in osteoklastik rezorpsiyonunu aktive eder, bu da
belirgin kemik kayb>na yol açar. Ayn> zamanda oste-
oblastik kemik oluflumunda kompensatuvar bir art>fl
vard>r; ancak, rezorpsiyon eninde sonunda formas-
yondan fazla olur ve kemik kayb>na yol açar. Oste-
oblastlar alkalin fosfataz salg>larlar, anlaml> kemik
tutulumu olan hastalarda serum düzeyi artabilir.
fiiddetli hiperparatiroidi vakalar>nda, kemik ili¤inin
bitifli¤indeki alanlarda kemikte ve fibröz dokuda
oyulmufl büyük kistik alanlar oluflabilir (osteitis fib-
rosa kistika).
(Levha 3). Nefrokalsinozis nadirdir ve tipik olarak
kemik tutulumu olan fliddetli hiperparatiroidide gö-
rülür. PTH renal tübüllerde kalsiyum reabsorpsiyo-
nunu artt>r>r, fakat bu yüksek kalsiyum düzeylerinin
oluflturdu¤u artm>fl renal filtrasyonu kompanse et-
mez ve sonuç kalsiüridir. Baz> hastalarda renal tü-
bülde kalsiyum çökelir ve üriner tafl oluflur, bu hi-
perparatiroidinin s>k belirtilerindendir. fiiddetli hi-
perkalsemide, renal interstisyumda da çökeltiler olu-
flabilir ve inflamatuvar bir reaksiyonu bafllatabilir.
Radyografilerde interstisyel kalsiyum birikintileri
görünür hale geldi¤i zaman, böbrek fonksiyonlar>
hemen daima hayli azalm>flt>r. Hiperkalsemi idrar
konsantrasyon etkisini de azalt>r, bu s>kl>kla poliüri-
ye yol açar. Ender olmakla birlikte hiperparatiroidi
ile pankreatit ve peptik ülserler oluflabilir. Hiperpa-
ratiroidi ile iliflkili olan gastrin-salg>layan tümörler,
mültipl endokrin neoplazi (MEN) tip I sendromu
olan hastalarda ülsere neden olabilirler. Uzam>fl veya
fliddetli hiperkalsemi s>kl>kla kornean>n medial ve la-
teral kenar>nda kalsiyum depolanmalar> ile sonuçla-
n>r (band keratopati).
yinin rutin izlemi ile tan>nmas> büyük ölçüde art>n-
Ço¤u hastada hafif hiperkalsemi vard>r (serum kalsi-
yum düzeyi <12mg/100ml) ve ya hiç belirti vermez
veya örne¤in halsizlik, konstipasyon ve noktüri gibi
hafif, nonspesifik semptomlar verir. Daha ender ola-
rak yüksek serum kalsiyum düzeyleri olan hastalar-
da mental konfüzyon, anoreksi, bulant> ve kusma
oluflur; aç>klanamayan anemi ve kilo kayb> da olufla-
bilir. Az say>daki hastada, hiperparatiroid kemik
hastal>¤>n>n klinik veya radyografik kan>t> vard>r. Ti-
pik bulgular aras>nda, serum kalsiyum seviyesi >12
mg/100 ml, ço¤u zaman normalin üstünde serum
PTH düzeyi, serum alkalin fosfataz yüksekli¤i ve
yayg>n kemik a¤r>s> vard>r.
klavikulan>n distal ucunda subperiostal kemik re-
zorpsiyonunu (hiperparatiroiye oldukça spesifik),
mültipl miyelomaya benzeyen kafatas>n>n yayg>n
dekalsifikasyonunu (tuz-biber kafatas>) gösterebilir.
E¤er varsa kemik kistleri s>kl>kla patolojik k>r>klar>n
oldu¤u bölgelerdedir. Omurgada kemik kayb> ile in-
tervertebral diskler vertebra cisimlerinin içlerine her-
niye olur ve radyografilerde "morina bal>¤>" görün-
tüsü oluflturur. Radyolojik kemik hastal>¤> belirtisi
yoksa da, hafifçe artan PTH-arac>l> kemik rezorpsi-
yonu osteoporoz riskini artt>rabilir, bu postmenopo-
zal ve halen osteoporoz riski alt>ndaki kad>nlara öz-
yükselir
ekstrasellüler s>v>
kalsiyum absorbsiyonunu artt>r>r
yükselir; PTH
sekresyonunu
bask>layamaz
veya normal
artar
fazla kalsiyum
süzülür, rezorpsiyon
kapasitesini aflar ve
hiperkalsiüri ile
sonuçlan>r
brown tümörler (osteitis fibroza kistikaya ba¤l>) ve subperiostal rezorpsiyon
aktivitede
kompensatuvar
art>fl ile birlikte
serum alkalin
fosfatazda
de¤iflken
yükseklik
kemikten
osteoklastik
rezorpsiyonu
artt>r>r (Ca, P,
ve matriks)
reabsorbsiyonunu artt>r>r,
P reabsorbsiyonunu inhibe
eder. Ayn> zamanda
25(OH)D'nin aktif metaboliti
1,25(OH)D'ye dönüflmesini
artt>r>r.