background image
aras>nda uzan>r. Mukozas> proksimal k>s>mda çok katl> de¤iflici
epitel ile d>fl orifise yak>n k>s>mlarda ise çok katl> yass> epitel ile
döflelidir. Submukozada parauretral Skene bez yap>lar> ve zen-
gin bir venöz yap> yer al>r. Bunun üzerinde içte longitudinal,
d>flta ise sirkuler yerleflmifl olan ve istemsiz olarak çal>flan düz
kas lifleri bulunur. Sa¤l>kl> bir kad>nda normal düz kas k>l>f> ve
venöz spongioz doku birlikte üretran>n kapal> olmas>nda ve pa-
sif üriner kontinansta önemli rol oynarlar. Perineal membran>n
alt fasias>, orta ve distal üretran>n oldu¤u noktada üretraya ba¤-
lanmaktad>r. Bu hizada yer alan ekstrensek çizgili kas yap>s> ise
refleks ve volanter sfinkterik aktiviteyi sa¤lar.
Üretral sfinkter eksternal ve internal olmak üzere iki k>s>m-
da incelenmektedir. birleflim yerinde yer almaktad>r ve bugün için buradaki kas lif-
lerini, detrusor liflerinin devam>n>n oluflturdu¤u kabul edilmek-
tedir (fiekil 8). Detrusorun bu k>sm>nda daha çok alfa innervas-
yon hakimdir. Bu bölgedeki fonksiyon bozuklu¤unun kad>nlar-
da aç>k mesane boynuna yol açt>¤>na inan>lmaktad>r. Bunun
tam önemi bilinmemekle birlikte stres inkontinans> olan kad>n-
larda daha çok bu problem ile karfl>lafl>lmaktad>r.
Üretran>n 1/3 orta bölümünü saran istemli olarak çal>flan
çizgili kas yap>s>nda eksternal sfinkter mevcuttur. Eksternal
sfinkter üç farkl> yap> içermektedir. Proksimal k>s>mda sirkuler
bant yap>s>ndaki kas, distal k>s>mda kas>n vajinal duvarlara ba¤-
land>¤> üretrovajinal sfinkter ve en distal k>s>mda perineal
membrana ba¤lanan kompressor üretra (fiekil 8). Üretra, rior vesikal arter ve internal pudental arterden beslenmektedir.
Venler ise arterleri ile ayn> yolu izlemektedir.
Alt Üriner Sistemin
Üç kaynak taraf>n-
dan sa¤lanmaktad>r; Otonom sinir sisteminde sempatik ve pa-
rasempatik sistemler ve eksternal üretral sfinktere ait somatik si-
nir sistemi. Otonom sinir sisteminin bütün efferent yollar> sant-
ral sinir sisteminin d>fl>nda yer alan ganglionik sinapslardan gel-
mektedir. Otonom sinir sisteminin nörofizyolojisi tam olarak an-
lafl>lamam>fl olmakla birlikte, sempatik sinir sistemi primer ola-
rak mesane doluflunu, parasempatik sinir sistemi ise mesanenin
boflalmas>n> kontrol etmektedir. Somatik sinir sisteminin ise alt
üriner yolun nörolojik kontrolünde, pelvik taban ve eksternal
üretral sfinkterin innervasyonu ile periferik bir rolü vard>r.
Sempatik sinir sistemi spinal kordda T11-L3 bölgesinden
orijin al>r. Sempatik sistemde ganglionlar spinal korda yak>n ola-
rak yerleflir ve preganglionik nörotransmitter olarak asetil kolin
kullan>l>r. Postganglionik nörotransmitter ise norepinefrindir.
Norepinefrin alfa ve beta tip reseptör üzerinden etki eder. Üret-
ra ve mesane boynunda yer alan alfa-reseptörlerin stimulasyonu
üretral tonusu artt>r>r ve kapanmay> sa¤lar. Mesanede bulunan
beta reseptör stimulasyonu ise mesane tonusunu azalt>r.
Parasempatik sinir sistemi mesanenin kontraksiyonu ve
boflalmas> yani motor fonksiyonunu sa¤lar. Sakral spinal kord-
da S2-S4 bölgesinden orijin al>r. Perinenin sensorial lifleri ve
üretra ile pelvik taban>n somatik innervasyonu da spinal kordla
bu seviyede iliflkilidir. Bu nedenle perinenin duyu muayenesi,
pelvik kas refleksleri, pelvik kas ve anal sfinkter tonusunun mu-
ayenesi alt üriner sistemin kilnik de¤erlendirilmesi iliflkilidir.
Parasempatik nöronlar uzun bir preganglionik, k>sa bir post-
ganglionik yola sahiptir. Dolay>s> ile ganglion son organa yak>n
yerleflimlidir. Sinapslar nörotransmitter olarak muskarinik re-
septör üzerinden etkili olan asetil kolin kullan>r. Mesane kont-
raksiyonunda asetil kolin as>l nörotransmitter oldu¤u için, det-
rusorun afl>r> aktivitesinin kontrolü için kullan>lan ilaçlar>n tü-
münde antikolinerjik özellik bulunmaktad>r.
Somatik sinir sistemi ise çizgili kas yap>s>nda olan ve istem-
li olarak çal>flan eksternal üretral sfinkteri ve pelvik kaslar>n bir
k>sm>n> innerve eder ve ilgili sinir Nervus pudentus'dur. Sonuç-
ta mesanenin dolmas> ve boflalmas>, sempatik ve parasempatik
sistem aras>ndaki iliflkinin sonucunda düzenlenmektedir. Bu
aktivitenin kontrolü, spinal kordda ve santral sinir sisteminin
üst merkezlerinde bulunan adrenerjik ve kolinerjik olmayan bir
dizi nörotransmitter ve nöropeptit taraf>ndan sa¤lanmaktad>r.
Alt Gastrointestinal Organlar
Sigmoid Kolon.
Çeflitli varyasyonlar> olmakla beraber yakla-
fl>k uzunlu¤u 40 cm'dir. Pelvis giriminde inen kolonun devam>
niteli¤indedir. Sakral 3. vertebra hizas>ndan itibaren rektum ola-
rak devam eder. Tamamen intraperitoneal yerleflimlidir. Mezo-
kolon sigmoideum ile pelvis yan duvar>na ba¤l>d>r. Pelvis sol ya-
n>nda bulunan tipik "S" fleklinde olan kolon k>sm>d>r. Beslenme-
si A mesenterica inferiorun dal> olan A sigmoidea ile sa¤lan>r.
Rektum.
15- 20 cm uzunlu¤unda Sakral 3 hizas>ndan bafllayan
sigmoid kolondan sonra gelen kolon segmentidir. Büyük ço-
¤unlu¤u retroperitoneald>r. Diafragma pelvisi delerek kanalis
10
K > s > m
1
Temel Bilgiler-Etyoloji ve Fizyopatoloji
fiekil 8
Üretrada eksternal ve internal sfinkter mekanizmala-
r>. Üretrovajinal sfinkter ve kompresor üretran>n flematik gö-
rünümü.
Detrusor halkas>
Sfinkter üretra
Üretro-vajinal sfinkter
Kompressor üretra
MESANE
PUB