background image
B
ir kad>n do¤um hekimi için, operasyonun baflar>s> ve
komplikasyonlar>n önlenmesinde, hiç bir fley eksiksiz bir
anatomi bilgisinin yerini alamaz. Normal anatominin çok
iyi bilinmesi halinde pelvik patolojilerin tan>nmas> ve bunlara
do¤ru müdahale edilmesi mümkündür.
Genital ve üriner sistem, geliflimin erken dönemlerinden
itibaren embryolojik ve anatomik olarak birbiri ile iliflkilidir.
Ürojinekoloji tan>m olarak, kad>n alt üriner sistem bozukluklar>
ile ilgilenen jinekoloji alan> demektir. Bununla birlikte üriner
sistem bozukluklar>n>n, kad>nlarda oldukça genifl bir alan> ilgi-
lendiren pelvik taban bozuklu¤unun sadece bir göstergesi ol-
du¤u ortaya ç>kmaktad>r. Pelvik tabandaki her bir organ sistemi
(üriner, genital ve intestinal) pelvisi geçerek kendi orifisleri ile
d>flar> aç>lmaktad>r. Bu nedenle bu sistemler fonksiyon ve ana-
tomik destek bak>m>ndan karmafl>k bir flekilde birbirleri ile ilifl-
kilidir. Modern t>pta ürojinekoloji, jinekoloji klini¤i bünyesinde
ayr> bir birim olarak geliflmeye bafllam>flt>r.
PELV
Pelvik taban kranial yönden bak>ld>¤>nda ön tarafta symphisis
pubis, arkada sakrum ve yanlarda spina ischiadicalar>n s>n>rlad>-
¤> eflkenar dörtgen fleklindedir. Spina ischiadicalar>n aras>ndan
geçen bir çizgi ile pelvik taban ön ve arka bölümlere ayr>lmak-
tad>r.
Pelvik tabandaki çizgili kaslar, kendi fasial ba¤lant>lar> ile
birlikte çal>flarak, tüm pelvis içinde pelvik organlar>n afla¤> do¤-
ru yer de¤ifltirmesini önlerler ve kontinans> sa¤larlar. Kemik
pelvisin koruyucu rolü belirgin iken, pelvik organlar> destekle-
yici rolü çok azd>r. Pelvik organlar primer olarak pelvik taban>
oluflturan kaslar ve kendi ligamentleri ile desteklenmektedir.
Pelvik kaslar sert bir yap> olmaktan çok farkl> durumlara göre
de¤iflen cevaplar verebilen dinamik bir destek görevi görmek-
tedir.
Pelvik taban kaslar>n>n fonksiyonel anatomisi uzun zaman-
dan beri çal>fl>lmakla beraber çok az anlafl>labilmifltir. Bu kaslar
üriner ve fekal inkontinans>n önlenmesi için kas>l>rken, gastro-
intestinal ve üriner sistem içeri¤inin boflalmas> için gevflerler.
Kad>n seksuel aktivitesinde rol oynarlar. Do¤umda term bir fe-
tusun geçebilmesi için ileri derecede distansiyon olurken, post-
partum dönemde normal fonksiyonlar>n devam> için tekrar
kontraksiyon gerçekleflmektedir. Bu nedenle üretra, mesane
ve rektumun fonksiyonlar>n>n tam olarak anlafl>labilmesi için
pelvik taban>n kas yap>s> tam olarak bilinmelidir.
PELV
Pelvik organlar>n ve endopelvik fasian>n hemen alt>nda pelvik
diyafram ad> verilen ve abdomino pelvik kaviteye öncelikli des-
tek görevi gören çizgili kas tabakas> yer almaktad>r.
M. Coccygeus, spina ischidica ile sacrococcygeal bölge ara-
s>nda uzan>r. Hem orijin hem de insersiyon noktas> hareketsiz,
sabit yap>lar üzerinde olan bir kast>r. Sakrospinoz ligament üze-
rinde yer al>r. Arka pelvik segmente olan deste¤e yard>mc> olur.
M. Levator Ani kas grubu, pelvik organ deste¤inde en
önemli rolü üstlenmektedir. s>mdan oluflmaktad>r. Diaf-
ragmatik k>s>m (iliococcygeus) ve daha önemli olan Pubovisse-
ral k>s>m (pubococcygeus). s>ma göre da-
ha ince bir kas yapra¤> fleklinde olup her iki tarafta pelvik yan
duvar ve arcus tendineusun (Obturator internus kas>n> örten
fasciadan oluflmufltur ve spina ischiadica ile symphisis pubis
aras>nda uzan>r) oldu¤u bölgeden bafllar ve sacrococcygeus
bölgede sonlan>r. Pubococcygeal k>s>m ise daha kal>n ve "U"
fleklinde bir kas olup pubik kemikten bafllayarak vajina ve rek-
tumun yan duvarlar>na ba¤lan>r. Pelvik organlara destek yap>n>n
oluflmas>nda oldukça önemli bir role sahiptir. M. Levator ani
pleksus sakralisten gelen sinir lifleri ile innerve olmaktad>r.
Pubovisseral kas kontrakte oldu¤u zaman, rektum, vajina
ve üretray> öne do¤ru çekerek bu pelvik organlar>n lümeninde
daralma oluflturur. Kontinans>n sa¤lanmas>ndan ve genital or-
ganlara destek olunmas>ndaki kas>n oluflturdu¤u esas mekaniz-
ma bu kontraktil özelliktir. Pubovisseral kas>n medial lifleri,
üretran>n üst yar>s>n>n tam karfl>s>na denk gelen k>s>mda, vajina-
y> çevreleyen endopelvik fasiaya ba¤lan>rlar. Kas lifleri direk ola-
rak üretra yerine bu bölgede endopelvik fasiaya ba¤l>d>r. Bu k>-
s>m büyük oranda tonik olarak kontrakte olan liflerden olufl-
mufltur. Bu bazal kas aktivitesi üretraya sabit bir destek olufltur-
maktad>r. Pubovisseral kas>n di¤er lifleri ise intra-abdominal ba-
3
B ö l ü m
1
Kad>n Genital Sistemi ve
Pelvik Taban Cerrahi Anatomisi
Dr. Gürkan Yaz>c>