background image
Tuba Uterina.
, yaklafl>k 7-12 cm uzunlu¤unda,
ovumun yakalanmas> ve oluflan zigotun uterusa tafl>nmas> ve
saklanmas>n> sa¤layan organd>r. Bir taraf> ile endometrial kavi-
teye di¤er bir taraf> ile de periton bofllu¤una aç>l>r. Ligamentum
latum taraf>ndan sar>lm>fl durumdad>r. Tubal mukoza silial> ko-
loumnar epitel ile döflelidir. D>flta longitudinal, içte sirkuler düz
kas lifleri vard>r. Kanlanmas> A. uterina ve A. ovarika'n>n dallar>
ile olur. Venleri de arterlerle ayn> yolu izler ve onlarla beraber
seyreder. lan>r. Anatomik olarak 4 bölgeye ayr>l>r.
s>m (
terstisyel) tuba uterinan>n en k>sa ve en dar k>sm>d>r. Uterus
içerisinde bulunan tuba uterina k>sm>d>r.
sm> bat>na
uzanan intramural parçadan sonraki yaklafl>k boyu 3 cm'lik bö-
lümdür. Lümeni ampulla ve fimbrial uca göre daha dard>r.
Am-
pulla, tuba uterinan>n en genifl k>m>d>r. Fertilizasyonun gerçek-
leflti¤i aland>r.
Fimbria (ampullan>n distalinde
bulunan bat>n içerisine uzanan huni fleklinde tuba uterinan>n
en lateral bölümüdür. Serbest kenar>nda uzant>lar bulunmakta-
d>r. Uzant>lar> ile over yüzeyinde süpürme hareketi yaparak oo-
sitin yakalanmas> görevini üstlenir.
Ovaryum.
Pelvis yan duvar>nda bulunan fossa ovarikada yer-
leflen bir çift gonadal organd>r. Fossa ovarika, eksternal ve in-
ternal iliak arterler ile üreter aras>nda bulunan taban>ndan ner-
vus obturatoria'n>n geçti¤i k>s>md>r. Lateralde infindibulopelvik
ba¤, medialde utero-ovarian ligament ile pelvis ve uterus ara-
s>nda as>l> durur. Kad>n hayat> boyunca de¤iflen hormonal dön-
gü ile boyutlar>nda de¤iflim olmakla beraber ortalama 4x3x3
cm'dir. Damarsal yap>lar>n yo¤un olarak bulundu¤u
Hilus k>s-
m>, germinal epitel ile kapl> ve içerisinde follikuler aktivitenin
bulundu¤u
korteks k>sm>, gevflek ba¤ dokusu ihtiva eden ve
over damarlar>n>n bulundu¤u
medulla k>sm> overin bafll>ca k>-
s>mlar>n> oluflturur. Over yüzeyini örten germinal epitel tek kat-
l> kuboidal epitel ile kapl>d>r. Esas besleyici damar> direk olarak
L1 seviyesinde aorta'dan ayr>lan A. Ovarika d>r. Bu arterler infin-
dibulopelvik ba¤ içinde ilerleyerek overlere ulafl>rlar. Venleri ise
solda Vena Renalis'e sa¤da ise Vena Cava Ovarika boyunca ilerleyen lenfatik damarlar direk olarak para-
aortik lenf nodlar>na dökülür. gelen lifler ile sa¤lan>r. Sempatik lifler T10-11 segmentinden,
parasempatik lifler Nervus Vagus'tan gelir.
Üriner Sistem Organlar>
Üreter.
Üreterlerin uzunlu¤u eriflkin bir kad>nda ortalama 25
cm olup pelvis renalis ile mesane aras>nda uzanan tubuler yap>-
da bir çift organd>r. Tamamen retroperitoneal bölgede yer al>r
ve psoas kas> üzerinden atlayarak mediale do¤ru döner ve ke-
mik pelvis içine girer. Alt 1/3'lük k>sm> pelvis içinde seyreder.
Common iliak arteri tam bifurkasyon hizas>ndan çaprazlayarak
ilerler ve mesane duvar> içinde yaklafl>k 1,5 cm'lik submukozal
bir tünelden geçerek trigonda mesane iç yüzüne aç>l>r. Mesane-
ye girmeden önce uterin arter ile çaprazlafl>r. Mukoza çok katl>
de¤iflici epitel tabakas> ile örtülüdür. <çte longitudinal, ortada
spiral ve sirkuler kaslar ve d>flta longitudinal olmak üzere üç kat
düz kas vard>r. En d>flta ise seroza tabakas> bulunur.
Üç bölgede anatomik darl>¤> vard>r. Bunlar; üretropelvik
birleflim yeri, üreterlerin iliak damarlar> atlad>¤> bölge ve sub-
mukozal seyretti¤i intramural bölgedir. En dar yer mesane du-
var> içindeki submukozal bölgedir. Mesanenin düz kas lifleri
üretran>n son 2-3 cm'lik k>sm>n> bir k>l>f yapacak flekilde sarar.
Buna
Waldeyer k>l>f> denir. Bu k>l>f mesane duvar>ndan geçe-
rek yelpaze gibi aç>l>r ve karfl> taraf>n lifleri ile birleflerek derin
trigon tabakas>n> oluflturur. Üreterlerin kendi iç ve d>fl longitu-
dinal kas lifleri ise yüzeyel trigon tabakas>n> yapar. Üreterlerin
üst k>sm> renal arterden gelen dallar ile, orta k>s>m ovarian arte-
rin dallar> ile, alt k>s>m ise iliak arter ve vesikal arterin dallar> ile
beslenir.
Mesane.
Eriflkin bir kad>nda kapasitesi 400-500 ml olan idrar
reservuar>d>r. Bofl iken symphisis pubisin hemen arkas>ndad>r.
Tepesi periton ile örtülü olup arka ve üst taraf>nda uterus ile
komflulu¤u vard>r. Endodermal kaynakl> düz kas yap>s>nda
det-
rusor kas> ve bunun taban>nda mesodermal kaynakl> trigon bö-
lümünden oluflur. Trigonun üst iki köflesine üreter orifisleri aç>-
l>r. Miksiyon esnas>nda trigonun kas>lmas> ile proksimal üretra
ve mesane boynu aç>l>p huni flekline sokulurken ayn> zamanda
üreter orifisleri afla¤> do¤ru çekilerek intramural üreterin boyu
uzat>larak vezikoüreteral reflü engellenmektedir. Detrusor kas>
d>flta longitudinal, içte sirkuler ve spiral yap>da, en içte tekrar
longitudinal düz kas liflerinden oluflur. k>n>nda mesane boynunda gerçek bir sfinkter yoktur. Detruso-
run spiral ve sirkuler lifleri mesane boynuna yap>flarak sonlan>r
ve burada ön tarafta daha belirgin olan bir kabart> meydana ge-
tirir. Miksiyon an>nda detrusor kontraksiyonu ile mesane boy-
nunun aç>lmas>na yard>mc> olur. Mesane mukozas> çok katl> de-
¤iflici epitel ile örtülüdür.
Mesane boynunun do¤ru anatomik pozisyonda tutulmas>n-
da pubovesikal ve pubouretral ligamentler ad> verilen konnek-
tif dokuya ait deste¤in de önemli bir rolü vard>r. Baz> yazarlar
bu yap>lar>n sadece statik destekleyici bir rolü oldu¤unu, di¤er-
leri ise destekleyici fonksiyon yan>nda bu ba¤lar>n miksiyon es-
nas>nda mesane boynunun aktif olarak aç>lmas>nda rol oynad>-
¤>n> kabul etmektedir. K>smen düz kas yap>s>ndan oluflmufllar-
d>r. Bu destek üretran>n intra-abdominal bölgede yer alan üst
2/3'lük k>sm>nda oldukça önemlidir. A. n ön da-
l>ndan gelen superior vesikal arter ile inferior vesikal arter tara-
f>ndan kanlan>r. Mesaneyi çevreleyen venöz plexus, hipogastrik
vene dökülür.
Üretra.
Kad>n üretras> yaklafl>k 4-5 cm uzunlu¤unda ve 8-9
mm çaptad>r. Vajinan>n hemen ön taraf>nda mesane ile vestibul
9
B ö l ü m
1
Kad>n Genital Sistemi ve Pelvik Taban Cerrahi Anatomisi