Fjölbrautaskólanum í
Breiðholti, þær Bergljót
Stefánsdóttir og Sigurbjörg
Lilja Furrow, sögðu okkar
frá mismunandi húðgerðum
í síðasta blaði. Nú eru þær
mættar aftur og ætla að þessu
sinni að fræða okkur um
sólarvarnir.
þáttur þegar verja á
húðina gegn skaðleg um
últrafjólubláum geislum sólar
(ÚF-geislum).
og að hún verði fyrir skaða af
völdum geislanna.
er keypt, því til eru mismunandi
sólarvarnir að styrkleika
og formi og verja þær
húðina mismikið. Sérstakar
sólarvarnasíur sjá um að verja
húðina en þær eru mismunandi
og sumar hverjar hafa sætt
gagnrýni hin síðari ár. Álitið er
æskilegast að nota sólarvörn
sem inniheldur sem mest
af steinefnasólarvarnasíum
frekar en fituuppleysanlegum.
Sólarvarnastuðull er táknaður
sem SPF (Sun Protection
Factor) og er margfeldi þess
tíma sem óvarin húð þolir
sólargeisla án þess að brenna.
Evrópureglugerð segir að
sólarvörn skuli bæði hafa
sólvarnarsíur gegn ÚFA- og
ÚFB-geislum sólar og hefur
samræmt staðla sólarvarna.
Þannig er væg vörn SPF 6 og
10, miðlungsvörn SPF 15, 20 og
síðan mjög mikil vörn með SPF
hærri en 50.
húðar og litarhætti. Hafa þarf
í huga þegar valin er sólarvörn
við hvaða skilyrði hún verður
notuð því endurkast frá sól er
misjafnt eftir því hvar við erum
við erum í sólinni. Endurkast
frá snjó er miklu meira en frá
hvítum sandi, vatni eða grasi,
því þarf t.d. sterkari sólarvörn
í skíðaferðum en sólbaði á
fara varlega í vatni þar sem
tilfinning fyrir hita er ekki
eins mikil og því meiri líkur á
bruna. Þegar farið er í sólböð
þarf hærri sólarvarnarstuðul
(30 SPF) fyrst og svo er hægt
að lækka vörnina en þó ætti
aldrei að nota lægri vörn en
SPF 15 (samkvæmt læknum/
snyrtifræðingum). Ef húð er
ljós og viðkvæm, skal nota vörn
SPF 30 fyrstu dagana og svo
er hægt að minnka niður í SPF
barna. Ekki er ráðlagt að nota
lægri vörn en SPF 15-20 jafnvel
þótt húðin sé orðin brún.
húðina alveg, þess vegna
skal fara varlega og bera
þær reglulega á sig. Þó að
sólarvarnir séu notaðar þýðir
það ekki að hægt sé að vera
allan daginn í sól. Ávallt skal
gæta hófs í sólböðum og verja
höfuðið með höfuðfati. Börn
skulu alltaf hafa að minnsta
kosti vörn SPF 30+, því húð
þeirra er svo viðkvæm og
líkurnar á húðkrabbameini
aukast til muna ef þau
sólbrenna ung. Börn yngri en
1218 mánaða ættu yfirleitt
ekki að nota sólarvörn en
frekar skal vernda húð þeirra
með léttum fatnaði og hafa þau
sem mest í skugga. Hafa skal
í huga að 3050% sólargeisla
ná til jarðar þótt skýjað sé.
verið er í sól, á ströndinni,
upp til fjalla, á jökli eða úti á
sjó. Gerð sólarvarna og magn
þess sem borið er á húðina
skiptir miklu máli því lítill
áburður gefur ekki þá vörn
sem ætlast er til. Gæta þarf
þess að bera jafnt á húðina og
bera á húð minnst 20 mínútum
fyrir sólargeislun. Æskilegt
er að bera á sig sólarvörn
nokkrum sinnum yfir daginn
eða á tveggja tíma fresti og
hafa í huga þætti sem hafa
áhrif á vörnina eins og sund og
sjóböð, núning, svita, o.s.frv.
Forðast ætti beint sólskin á
heitasta tíma dagsins þegar
ÚF-geislun er sterkust en það
er frá kl. 1115.
sem sérstaklega eru ætluð eftir
dvöl í sól, svokölluð ,,áburður
þau næra, kæla, sefa, róa og
fyrirbyggja húðskemmdir og
sindurvirkni húðvefja af völdum
sólargeisla. Til eru töflur
sem innihalda betakarótín
daglega nokkrum vikum fyrir
sólargeislun og meðan á
henni stendur. Betakarotín
er til að virkja og hvetja
litarefnismyndun húðarinnar
og gerir það að verkum að
hún verður fljótari að mynda
varnarefni sitt gegn geislun en
það er litarefnið melanín sem
gefur yfirborðinu brúnan lit.