background image
Bloedvaten, Hart, Longen
n
Vol 18
n
Nr 7
n
2013
33
V1874N
Oligometastasen bij niet-kleincellige longkanker*
De rol van radiotherapie en chirurgie
bij extracraniale metastasen
Philippe Mauclet
Patiënten met longkanker worden vaak
ingedeeld in twee groepen naargelang er
al dan niet metastasen op afstand zijn.
Patiënten zonder metastasen op afstand
krijgen doorgaans een in opzet curatieve
behandeling, patiënten met metastasen
worden palliatief behandeld.
Er bestaat echter een tussenstadium, al-
dus Christophe Dooms (UZ Gasthuisberg,
KU Leuven), waarin het aantal metastasen
beperkt is, een stadium tussen lokale en
regionale invasie en belangrijke metasta-
sering (1, 2).
De prognose van dat tussenstadium, een
stadium met `oligometastasen', waarbij de
maligne cellen nog niet hun volledige me-
tastaseringspotentieel hebben verworven,
is beter dan de prognose van een verder-
gevorderd stadium, op voorwaarde dat de
tumorhaarden nog radicaal kunnen worden
behandeld met radiotherapie of chirurgie.
Sommigen vinden dan ook dat de tumor-
belasting systematisch zou moeten worden
gemeten, omdat het aantal plaatsen met me-
tastasen de overleving voorspelt bij patiënten
met een niet-kleincellige longkanker met of
zonder hersenmetastasen (3).
Het stadium van `oligometastasen' beant-
woordt niet aan strikt gedefinieerde criteria.
Algemeen wordt dat stadium gedefinieerd
als het bestaan van 1-5 metastasen in
1 of 2 organen. Volgens literatuurgegevens
zou de prevalentie van oligometastasen
bij longkanker 12-16% bedragen. In 23%
van de gevallen van stadium IV zou het in
feite gaan om oligometastasen in één enkel
orgaan (3).
Er is heel wat belangstelling voor het con-
cept van oligometastasen, en dit om min-
stens twee redenen: dankzij onderzoeken
zoals de PET-scan en MRI is de stadiëring
verbeterd, en bovendien is het nu moge-
lijk geworden om alle tumorplaatsen uit
te roeien met technieken zoals videogeas-
sisteerde thorascopische chirurgie, ablatieve
stereotactische radiotherapie, intensiteits-
gemoduleerde radiotherapie, radiotherapie
met kleine fracties en een combinatie van
die technieken.
Stereotactische bestraling
van het lichaam
Met stereotactische radiotherapie van
het lichaam, aldus Umberto Ricardi (Tur-
ijn, Italië), kan een klein doelvolume zeer
selectief worden bestraald (4). Zo kunnen
metastasen met zeer hoge doses radiothe-
rapie worden uitgeschakeld. Daarom is het
concept van stereotactische radiotherapie
van het lichaam (Stereotactic Body Radiation
Therapy
) aan het evolueren naar stereo-
tactische ablatieve radiotherapie (Ste-
reotactic Ablative Radiotherapy
, SABR).
Theoretisch kunnen meerdere metastasen
worden behandeld met stereotactische
radiotherapie: long-, lever-, wervel-, bijnier-
metastasen enz.
Stereotactische radiotherapie van het
lichaam biedt theoretisch meerdere voorde-
· Deprognosevanniet-kleincelligelongkankermetoligometastasenisbeter
dandeprognoseineenverdergevorderdstadium.
· Tenminstealsdetumorhaardenradicaalkunnenwordenbehandeld.
· Overzichtvandeliteratuurgegevensoverderesultatenvanradiotherapie
enchirurgieindiecontext.
P N E U M O L O G I E
* `Lung Cancer, a clinical state-of-the-art', 14
th
international
symposium, UZ Leuven, maart 2013
Het aantal plaatsen met metastasen
voorspelt de overleving bij niet-kleincel-
lige longkanker (3).
12 tot 16% van de gevallen van niet-
kleincellige longkanker vertoont oligo-
metastasen die beperkt blijven tot één
orgaan.
Het stadium van `oligometastasen' wordt
doorgaans gedefinieerd als het bestaan
van 1-5 metastasen in 1 of 2 organen.