background image
Bloedvaten, Hart, Longen
n
Vol 18
n
Nr 7
n
2013
18
Figuur 2
illustreert de rol van ontsteking
bij DT1. Insulitis is opgedeeld in 3 fasen
(inductie, amplificatie en instandhouding
of resolutie).
Prof. Eizirik wijst erop dat de proliferatie-
capaciteiten van bètacellen heel beperkt
zijn. De hoge inflammatoire capaciteiten
van bètacellen om bijvoorbeeld een virale
infectie te bestrijden, zouden dus een soort
van compensatie kunnen vormen voor die
zwakheid en maken deel uit van hun overle-
vingsstrategie en hun strategie om de insuli-
neproductie te handhaven. Dat vormt geen
probleem bij 99,5% van de mensen, maar
0,5% overreageert en/of slaagt er niet in om
de geïnduceerde ontstekingsverschijnselen
het hoofd te bieden en ontwikkelt DT1. Bij
die mensen stellen we vast dat de dialoog
tussen de bètacellen en het immuunsysteem
op hol slaat.
Prospectieve studies uitgevoerd bij kinderen
wijzen overigens uit dat ongeveer 70% van de
kinderen met meerdere auto-antilichamen
gericht tegen de bètacellen, later DT1 ont-
wikkelt, meestal binnen een tijdspanne van
5 tot 10 jaar. En daar kunnen we niets aan
doen, toch niet op een aanvaardbare manier
(de bijwerkingen van de huidige immunomo-
dulerende behandelingen zijn erger dan de
nadelen en ongemakken van DT1).
De mitochondriale route
van de apoptose
Prof. Eizirik en zijn team brachten de rol in
kaart van de mitochondriale signalisatie
en de wisselwerking ervan (`dialoog') met
M E T A B O L I S M E
DT1
DT2
Cytokines
Glucolipotoxiciteit
Vroege mediatoren (?)
Apoptose
Regeneratie
Bètacelmassa
NF-ß, STAT-1
Endoplasmatisch-reticulumstress, JNK, AMPK, ROS, mitochondriale disfunctie
Figuur 1: Samenvatting van de mechanismen die betrokken zijn bij de pathogenese van
diabetes type 1 en 2.
Figuur 2: De ontstekingsprocessen bij DT1.
Inductie
Amplificatie
Instandhouding of resolutie
Activering van de receptoren voor
lichaamseigen patronen (PRR, voor
Pattern Recognition Receptors)
door exogene liganden (dsRNA
van virale oorsprong, andere
liganden...) of endogene liganden
(nucleïnezuren van afstervende
cellen) (?)
- Overgang van een aangeboren immuunreactie naar
een adaptieve respons (die een langdurige auto-
immuunreactie kan genereren of de insulinaire integriteit
kan herstellen)
- Dialoog tussen de bètacellen en het immuunsysteem,
gemedieerd door:
- chemokines en cytokines
- endoplasmatisch-reticulumstress in de bètacellen, die
de antigeenpresentatie kan beïnvloeden
- gevarensignalen gegenereerd door de bètacellen die
aan het afsterven zijn
- Activering van de TH1- en TH17-cellen van de
T-regelcellen
- Moleculaire nabootsing: homologie tussen virale
antigenen en auto-antigenen kan aanleiding geven tot
een chronische auto-immuunrespons
- Variabele massa residuele
bètacellen
- Onderdrukking van de bètafunctie
- Verdere afsterving van bètacellen
- Onderdrukking van de proliferatie
van bètacellen (?)
- Insulineresistentie (?)
OF
- Stimulatie van de proliferatie van
bètacellen (?)
- Actieve resolutie van de
ontsteking
(?): zaken die nog moeten worden aangetoond